ململانکێی لەگەڵ عەقڵی مۆدێرن!..

👤

سێ لایەنی دیار لە عەقڵی مۆدێرنی شەڕانگێزدا بریتین لە گێرامشی، فۆکۆ و ئێدوارد سەعید.
تا ئەو کاتەی گێرامشی لە زیندانی “فاشیزم”دا پلانی بۆ شارستانیەتی ڕۆژئاوایی دادەڕشت، ئەو ڕۆژەی بینی کە ئەو جەماوەرەی کە خۆی ڕاگرتبوو، تەڵەیەکی فڕێدایە سەر شانی جۆرج واشنتۆن؛ تا ئەو کاتەی فۆکۆ خەریکی نووسینی شوێنەوارناسی زانستە مرۆییەکان بوو، ئەو ڕۆژەی بینی کە مافە سەرەتاییەکانی ئەمریکا لە لایەن ئەو جەماوەرە بێ سنوورەوە دەسەڵاتی لێ زەوت دەکرێت؛ وە ئەو ڕۆژەی کە ئێدوارد سەعید ڕۆژهەڵاتناسیی نووسی، ئەو ڕۆژەی بینی کە یاسای شەریعەت لە ئینگلتەرا لایەنگری زیاتری هەیە لە یاسای گشتی.

ئەمڕۆ بە ڕوونی دەتوانین مەترسییەکانی بیرکردنەوە لەم سێ لایەنە ببینین؛ دامودەزگا مێژووییەکانی ڕۆژئاوا بەرەو دابەزین دەچن. چەپەکان بە ئایدۆلۆژیاکەی خۆیان، بەتایبەتی بە دزەکردنی هونەر و میدیا، ڕۆژئاوایان لە شەرعیەت نەبرد.

زاڵبوونی پۆستمۆدێرنیزم لە فەزای گشتیدا، دابەزینی عەقڵی مۆدێرنی بۆ ڕۆژئاوا خستۆتە ڕوو. بیرۆکەی پۆستمۆدێرنەکانی زانکۆی کۆڵۆمبیا و بیری هەژموونگەرانەی ئێدوارد سەعید لە حکومەتی ئەمریکادا بەربەرییەتیان هێنایە دەمی کۆشکی سپی؛ کاتێک کۆشکی سپی بە بیرۆکەی دیموکراسی لیبەڕاڵ کەوتە دەستی حوسێن ئۆباما، سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا دەریخست کە گورگێکە بە جل و بەرگی مەڕەوە. سیاسەتێک کە هی ڕالزیش نەبوو. سیاسەتێک کە تەنانەت لە بەرژەوەندی نیشتمانیش تێناگات. سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا لە سەردەمی حوسێن ئۆبامادا لەسەر بنەمای بیرۆکەی ئێدوارد سەعید دامەزراوە و بەربەرەکانی ڕۆژهەڵات بە ئاماژەدان بە نەریتی خۆیان بەدوای مۆدێرنیتەدا دەگەڕێن؛ ئەوانە بوون کە لەلایەن ڕۆژئاواوە زەلیل کران و حسێن ئۆباما خۆی بە خاچ پەرەست دەزانی کە فریادڕەسەکەی خەڵکی عاجووج و ماجووجە.

ئەمڕۆ خەڵکی عاجووماجوو گاڵته به دامودەزگا مێژووییه کانی ڕۆژئاوا دەکەن و هه موویان بنیاتهێنەری سەرمایه داری دەزانن و له ڕۆژئاوا لایەنگری خیلافەتی ئیسلامین. لە کاتێکدا ڕۆژهەڵات لەلایەن ڕۆژئاوا زەلیل نەکرا، بەڵکو لەلایەن ڕۆژئاواوه سەرۆپورتێک شارستانیەتی بەدەست هێنا، دامەزراوە مێژووییەکانی ڕۆژئاوا بەرهەمی سەرمایەداری نین، بەڵکو بەرهەمی ڕێکخراوەی خۆبەخۆن لە ململانێکانی ڕۆژئاوادا، شارستانییەتیش بنیاتنانەوە نییە؛ بەڵکو دەرئەنجامی مشتومڕەکانی مێژوویە.

ئەستەمە بۆ پزیشکی ددان، ئەندازیار، یان لەباربردنی منداڵ لە پاکستان، گینیا، تانزانیا، یان تەنانەت ئێران، یان چەپێک کە بنکەکەی لە نیویۆرک، لۆس ئەنجلۆس، پیۆنگیانگ، پەکین، هاڤانا، ئیسلام ئاباد، کابول، یان تاران،… ئەمانە بڵێن و ڕوونیان بکەنەوە چونکە مارکسیزم ڕێکخراوەیەکی فیکری نییە، بنجبڕ و مەزهەبێکە و هەموو باسەکانی ڕێتۆریکن.